જનધન ખાતાઓનો ફિયાસ્કો: ગુજરાતમાં અત્યાર સુધી આટલા લાખ જનધન ખાતા બંધ કરી દેવા પડ્યા

28 જુલાઈ 2021 સુધીમાં ગુજરાતમાં 27 લાખથી વધુ જન ધન ખાતા નિષ્ક્રિય થઈ ગયા છે. જો કે, તેમના બંધ થવાના વિવિધ કારણો હોઈ શકે છે. જન ધન ખાતાને નિષ્ક્રિય કરવાને કારણે ખાતાધારકો સરકારી સહાયથી વંચિત રહ્યા હતા. ભારત સરકારના નાણાં મંત્રાલયે તાજેતરમાં જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં નિષ્ક્રિય જન ધન ખાતા અંગેનો અહેવાલ બહાર પાડ્યો છે.

આ અહેવાલ મુજબ, 28 જુલાઈ, 2021 સુધીમાં ગુજરાતમાં 1.57 કરોડ જન ધન ખાતામાંથી 27.8 લાખ ખાતા નિષ્ક્રિય થઈ ગયા છે, જે કુલ ખાતાઓની સંખ્યાના 17 ટકા છે. નિષ્ક્રિય જન ધન ખાતાને કારણે સંબંધિત ખાતાધારકોને સરકારી સહાય મળી નથી. કારણ કે સરકાર તરફથી વિવિધ નાણાકીય સહાય સીધી જન ધન ખાતામાં જમા કરવામાં આવે છે. પરંતુ જન ધન ખાતાને નિષ્ક્રિય કરવાને કારણે ખાતાધારકો સરકારી સહાયથી વંચિત રહી ગયા હતા.

કોરોનાની પ્રથમ લહેરથી બીજી લહેર દરમિયાન ગુજરાતમાં 9.65 લાખ નવા જન ધન ખાતા ખોલવામાં આવ્યા હતા. માર્ચ 2020 સુધીમાં રાજ્યમાં જન ધન ખાતાઓની સંખ્યા 1.47 કરોડ હતી, જે જુલાઈ 2021 સુધીમાં વધીને 1.57 કરોડ થઈ ગઈ. જેમાં 27.08 લાખ જન ધન ખાતા વિવિધ કારણોસર નિષ્ક્રિય થઈ ગયા છે.

નિષ્ણાતોના મતે જન ધન ખાતાને નિષ્ક્રિય કરવાના ત્રણ મુખ્ય કારણો છે. પ્રથમ, જો કોઈ ખાતાધારકનું આધાર કાર્ડ ખાતા સાથે જોડાયેલ નથી, તો તે ખાતું બેંક દ્વારા બંધ કરવામાં આવે છે. બીજા કેવાયસીના અભાવને કારણે, જન ધન ખાતા પર બેંક દ્વારા કર લેવામાં આવે છે. ત્રીજું કારણ એ છે કે લાંબા સમય સુધી ખાતામાં નાણાકીય વ્યવહારો ન કરવાને કારણે બેંક ખાતું બંધ કરે છે.