Health Care : લોકો વારંવાર ફરિયાદ કરે છે કે ઋતુ બદલાતા જ તેમના સાંધા અને હાડકામાં દુખાવો વધે છે. પ્રશ્ન એ છે કે શું આ માત્ર એક દંતકથા છે, કે પછી તેની પાછળ કોઈ વૈજ્ઞાનિક કારણ છે. ડૉ. સના અહેમદ સૈયદ સમજાવે છે કે તેમણે ઘણીવાર દર્દીઓને હવામાન બદલાય ત્યારે દુખાવાની ફરિયાદ કરતા જોયા છે. જ્યારે હવામાન બદલાય છે, ત્યારે તાપમાન અને હવાનું દબાણ બંનેમાં વધઘટ થાય છે, જે સ્નાયુઓ અને પેશીઓને અસર કરે છે. જ્યારે તાપમાન ઘટે છે, ત્યારે સ્નાયુઓ સંકોચાવા લાગે છે અને રક્ત પ્રવાહ ધીમો પડી જાય છે, જેના કારણે જડતા અને દુખાવો વધી શકે છે.
કોને સૌથી વધુ અસર થાય છે?
વૃદ્ધો અને સંધિવાથી પીડાતા લોકોમાં આ સમસ્યા વધુ સામાન્ય છે, પરંતુ યુવાન લોકો પણ ક્યારેક હળવી જડતા અનુભવી શકે છે. હવામાનમાં ફેરફાર આ સ્થિતિનું સીધું કારણ નથી બનતા, પરંતુ એક ટ્રિગર તરીકે કાર્ય કરે છે. જો સાંધા પહેલાથી જ નબળા અથવા સંવેદનશીલ હોય, તો હવામાનમાં ફેરફાર પીડા અને અગવડતા વધારી શકે છે.
તેને રોકવા માટે શું કરવું?
આ સમસ્યાને રોકવા માટે, શરીરને ગરમ રાખવું અને સાંધાઓને ઠંડી હવાથી બચાવવા મહત્વપૂર્ણ છે. સ્નાન કર્યા પછી અને ગરમ કપડાં પહેર્યા પછી હળવી માલિશ સાંધા માટે ફાયદાકારક છે. હળવી ખેંચાણ, યોગ અથવા પાણીની કસરત સાંધાની લવચીકતા જાળવી રાખે છે. વિટામિન ડી અને કેલ્શિયમ ધરાવતો સંતુલિત આહાર પણ મહત્વપૂર્ણ છે. વજન નિયંત્રણ જાળવવાથી સાંધા પર દબાણ ઓછું થાય છે. જો દુખાવો ચાલુ રહે, સાંધા ફૂલી જાય, અથવા ગતિશીલતા મુશ્કેલ બની જાય, તો તાત્કાલિક ઓર્થોપેડિક નિષ્ણાતની સલાહ લો. યોગ્ય જીવનશૈલી, સાવધાની અને ડૉક્ટરની સલાહથી, હવામાનમાં ફેરફારને કારણે થતા હાડકા અને સાંધાના દુખાવાને ઘણી હદ સુધી નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
કઈ ઋતુમાં આ સમસ્યા વધુ ખરાબ થાય છે?
શિયાળા અને વરસાદની ઋતુમાં આ સમસ્યા વધુ સામાન્ય છે. વરસાદની ઋતુ દરમિયાન ભેજમાં વધારો અને હવાનું દબાણ ઘટવાથી શરીરના પેશીઓમાં ફેરફાર થાય છે. આ ફેરફાર સાંધા પર દબાણ વધારી શકે છે અને પહેલાથી અસ્તિત્વમાં રહેલા સંધિવા અથવા ઇજાગ્રસ્ત સાંધામાં દુખાવો અને સોજો વધારી શકે છે. ઠંડી અને ભેજવાળી હવા પણ સાંધાને અસર કરે છે, જેનાથી પીડાની તીવ્રતા વધે છે. સંધિવા, આર્થ્રોસિસ, ઈજા અથવા શસ્ત્રક્રિયાનો ઇતિહાસ ધરાવતા લોકોને આ પ્રકારની સાંધાની અસર થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.