War News :ભારતે પાકિસ્તાન અને પોકમાં આતંકવાદી ઠેકાણાઓને નિશાન બનાવ્યા. ‘ઓપરેશન સિંદૂર’ નામના આ હવાઈ હુમલામાં, ભારતના રાફેલ, સુખોઈ અને બ્રહ્મોસે પાકિસ્તાનને હરાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી. આ હવાઈ હુમલામાં પાકિસ્તાનની હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી કેવી રીતે નિષ્ફળ ગઈ? વાસ્તવમાં, પાકિસ્તાને આ સિસ્ટમ ચીન પાસેથી ખરીદી હતી. ભારતની કાર્યવાહી બાદ, પાકિસ્તાન હવે પોતાનું વલણ બતાવી શકે છે, જેને ધ્યાનમાં રાખીને ભારતીય સેનાએ વિશ્વની સૌથી ખતરનાક S-400 એર ડિફેન્સ મિસાઇલ સિસ્ટમ સક્રિય કરી છે. પાકિસ્તાન અને ભારતની સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ કેવી રીતે અલગ છે?
HQ-9 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમની રેન્જ 125 થી 200 કિલોમીટર હોવાનું કહેવાય છે. તે એકસાથે 100 લક્ષ્યોને ટ્રેક કરી શકે છે. છતાં, તે ભારત સામે ટકી શક્યું નહીં. નિષ્ણાતો કહે છે કે S-400 વાયુ સંરક્ષણ પ્રણાલીથી ઘણું પાછળ છે અને તેમાં ઘણી ખામીઓ પણ છે.
ભારતની સંરક્ષણ પ્રણાલી
ભારતીય સેના પાસે પોતાના દેશની સુરક્ષા માટે ઘણી ઉત્તમ સિસ્ટમો છે, જેમાં રાફેલ અને સુખોઈ-30 MKI પ્રથમ ક્રમે છે. બ્રહ્મોસ એ વિશ્વની સૌથી ઝડપી સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઇલ છે જેની ગતિ 2.8 મેક છે, જે HQ-9 જેવી સિસ્ટમોને સરળતાથી ભેદી શકે છે. ભારત પાસે પિનાકા રોકેટ સિસ્ટમ અને K-9 વજ્ર તોપો છે, જે ખૂબ જ સચોટ લક્ષ્ય ધરાવે છે.
પાકિસ્તાન ક્યાં પાછળ રહ્યું?
ભારત પાસે રાફેલ અને સુખોઈ-30 MKI ફાઇટર જેટ, બ્રહ્મોસ અને R-77 જેવી સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ છે, જે પાકિસ્તાનની સંરક્ષણ પ્રણાલી HQ-9 ને નબળી પાડવા માટે પૂરતી છે. પાકિસ્તાનનું HQ-9 ટેકનિકલી ભારતના S-400 સાથે સ્પર્ધા કરી શકે નહીં. આ હવાઈ હુમલામાં પાકિસ્તાને બ્રહ્મોસ જેવા સુપર મિસાઈલ જેવા મોટા પડકારોનો સામનો કરવો પડ્યો. HQ-9 ની વાત કરીએ તો, તેને તૈનાત કરવામાં લગભગ 35 મિનિટ લાગે છે, જ્યારે S-400 માટે ફક્ત 5 મિનિટ જ પૂરતા છે.
પાકિસ્તાની સંરક્ષણ પ્રણાલી કેવી છે?
પહેલગામ હુમલા પછી તરત જ, પાકિસ્તાન વાયુસેનાએ JF-17 અને J-10 જેવા ફાઇટર જેટથી પેટ્રોલિંગ શરૂ કર્યું. પાકિસ્તાને કરાચી અને રાવલપિંડી જેવા અનેક સ્થળોને સુરક્ષિત રાખવા માટે HQ-9 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ સક્રિય કરી હતી. HQ-9 ચીન દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે. આ એક મિસાઇલ છે, જે લાંબા અંતરથી હવામાં લક્ષ્યોને તોડી પાડવાનું કામ કરે છે. તેનું ઉત્પાદન ચાઇના પ્રિસિઝન મશીનરી ઇમ્પોર્ટ-એક્સપોર્ટ કોર્પોરેશન (CPMIEC) દ્વારા કરવામાં આવે છે. 2021 માં, પાકિસ્તાને આ સિસ્ટમને તેના કાફલામાં સામેલ કરી, જેથી તે રાફેલ, સુખોઈ અને બ્રહ્મોસ જેવી ભારતની મિસાઇલો સાથે સ્પર્ધા કરી શકે.
આ ઉપરાંત, આ હુમલામાં ભારતીય વાયુસેના દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી પ્રિસિઝન સ્ટ્રાઈક વેપન સિસ્ટમ (PSWS) દુશ્મનના સ્થળો અને મિલકતોને સચોટ રીતે નિશાન બનાવવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. હુમલો કરવા માટે, તે GPS, લેસર, રડાર અથવા ઇન્ફ્રારેડ માર્ગદર્શનનો ઉપયોગ કરે છે.
S-400 સિસ્ટમની વિશેષતાઓ
હવાઈ હુમલા પછી, ભારતે S-400 સિસ્ટમ સક્રિય કરી દીધી છે. ભારતની S-400 સિસ્ટમ, જેને ‘બાહુબલી’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે વિશ્વની શ્રેષ્ઠ હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓમાંની એક છે. S-400, જેમ કે નામ સૂચવે છે, 400 કિલોમીટરની રેન્જમાં વિમાનો, ડ્રોન અને મિસાઇલોનો નાશ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.