Gujarat : દેશભરમાં કૂતરા કરડવાના બનાવો સતત વધી રહ્યા છે અને હવે ગુજરાત આ બાબતમાં ભારતના ટોચના 5 રાજ્યોની યાદીમાં સામેલ થઈ ગયું છે. સરકારી આંકડાઓની વાત કરીએ તો, રાજ્યમાં દર વર્ષે કૂતરા કરડવાના સરેરાશ કેસ 2.41 લાખથી વધુ છે, એટલે કે, દરરોજ 700 થી વધુ કેસ નોંધાઈ રહ્યા છે. આ પરિસ્થિતિ હવે આરોગ્ય તંત્ર પર દબાણ વધારી રહી છે, પરંતુ સામાન્ય લોકો માટે ગંભીર ચિંતાનો વિષય પણ બની ગઈ છે.
5 જૂનના રોજ, મહેસાણાના ખેરાલુમાં 44 વર્ષની મહિલાનું રેબીઝના કારણે મૃત્યુ થયું હતું. ૧૩ મેના રોજ, અમદાવાદના હાથીજણમાં એક પાલતુ કૂતરાએ પરિવારની સામે જ ૪ મહિનાના માસૂમ બાળકને કરડીને મારી નાખ્યો. આવા ઘણા બધા કિસ્સાઓ છે જે હવે ગભરાટનું કારણ બની ગયા છે.
તાજેતરની ઘટનાઓની વાત કરીએ તો, 8 ઓગસ્ટના રોજ વડોદરાના ડભોઈમાં 3 કલાકમાં 30 થી વધુ લોકોને કૂતરાઓએ કરડ્યા હતા, 6 ઓગસ્ટના રોજ અમરેલીમાં, શનિવારે, એક કૂતરો બે વર્ષના બાળકને તેના પિતાની સામે જડબામાં પકડીને ભાગી ગયો હતો, જેને પિતાએ ખૂબ જ મુશ્કેલીથી બચાવ્યો હતો, 4 ઓગસ્ટના રોજ, છોટા ઉદેપુરમાં 3 વર્ષના માસૂમ વંશનું કૂતરા કરડવાથી મૃત્યુ થયું હતું.
અમદાવાદમાં પ્રાણીઓના કરડવાના ૨૯,૨૦૬ કેસ નોંધાયા છે.
વર્ષ ૨૦૨૩ થી મે ૨૦૨૫ દરમિયાન અમદાવાદ શહેરની અસારવા સિવિલ હોસ્પિટલમાં પ્રાણીઓના કરડવાના કુલ ૨૯,૨૦૬ કેસ નોંધાયા હતા. આનો અર્થ એ થયો કે દરરોજ સરેરાશ ૩૩ દર્દીઓ ફક્ત સારવાર માટે આ હોસ્પિટલમાં પહોંચે છે. અસારવા સિવિલ હોસ્પિટલમાં નોંધાયેલા હોસ્પિટલના સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ ડૉ. રાકેશ જોશીના જણાવ્યા અનુસાર. પ્રાણીઓના કરડવાના લગભગ ૯૫% કેસ કૂતરાના કરડવાથી સંબંધિત છે. આમાં ૧૭,૭૮૯ પુરુષો, ૫,૬૯૬ સ્ત્રીઓ અને ૫,૭૨૧ બાળકોનો સમાવેશ થાય છે.
ડોક્ટરો અને આરોગ્ય નિષ્ણાતોની સલાહ.
ડોક્ટરો અને આરોગ્ય નિષ્ણાતો સલાહ આપે છે કે કોઈપણ પ્રાણીના કરડવાના કિસ્સામાં, પ્રાથમિક સારવારની સાથે તાત્કાલિક હડકવા વિરોધી રસી લેવી જરૂરી છે. કોઈપણ વિલંબ જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે. કૂતરા કરડવાની ઘટનાઓ હવે માત્ર સ્થાનિક સમસ્યા નથી, પરંતુ તે એક ગંભીર જાહેર આરોગ્ય કટોકટી બની ગઈ છે. આ અંગે જાગૃતિ, સમયસર સારવાર અને સરકાર દ્વારા યોગ્ય નિયંત્રણ પગલાં એ સમયની જરૂરિયાત છે.
30 હજારથી વધુ કૂતરાઓનું નસબંધી કરવામાં આવી.
છેલ્લા એક વર્ષમાં, મહાનગરપાલિકાએ 30 હજારથી વધુ કૂતરાઓના નસબંધી પર 2.5 કરોડ રૂપિયાથી વધુ ખર્ચ કર્યા છે. તે જ સમયે, એક સર્વે મુજબ, અમદાવાદ શહેરમાં 2 લાખથી વધુ રખડતા કૂતરાઓ છે. આવી સ્થિતિમાં, તંત્રની નસબંધી પ્રક્રિયા ખૂબ જ ધીમી ગતિએ આગળ વધી રહી હોય તેવું લાગે છે. અમદાવાદ શહેરમાં, છેલ્લા 2 દાયકાથી, રખડતા કૂતરાઓને પકડીને તેમને નસબંધી કરવાનું કામ સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ માટે, એજન્સીને પ્રતિ કૂતરા 930 રૂપિયા ચૂકવવામાં આવી રહ્યા છે. તેમ છતાં, કૂતરા કરડવાના બનાવો સતત વધી રહ્યા છે.
કયા પ્રાણીઓ હડકવા ફેલાવે છે?
રેબીઝ નામનો વાયરસ કૂતરા અને બિલાડી, વાંદરા અને ચામાચીડિયા જેવા અન્ય પ્રાણીઓના કરડવાથી શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે. આ વાયરસ ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીના લાળ દ્વારા ફેલાય છે અને સેન્ટ્રલ નર્વસ સિસ્ટમ પર સીધો હુમલો કરે છે. ડોક્ટરના મતે, આ વાયરસ શરીરમાં પ્રવેશ્યા પછી 3 થી 12 અઠવાડિયામાં મગજ અને કરોડરજ્જુ સુધી પહોંચી શકે છે. મગજમાં પહોંચ્યા પછી, તેની અસર ઝડપથી વધે છે, જેના કારણે દર્દી લકવાગ્રસ્ત થઈ શકે છે અને કોમામાં જઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, લક્ષણો દેખાવામાં એક વર્ષ જેટલો સમય લાગી શકે છે, પરંતુ ત્યાં સુધીમાં ખૂબ મોડું થઈ ગયું હોય છે.