Health Care : પ્લાસ્ટિકનું નામ સાંભળતાની સાથે જ આપણને બધે જ પોલીથીન દેખાય છે. કરિયાણાની દુકાનોથી લઈને શાકભાજી વેચનારાઓ સુધી અને ફૂડ પેકેજિંગથી લઈને બજાર સુધી, બધે જ પોલીથીનનો ઉપયોગ થાય છે. જો તમે શેરીઓમાં જુઓ તો તમને કચરાના નામે પોલીથીન દેખાશે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં પોલીથીનનો ઉપયોગ એટલો વધી ગયો છે કે હવે તે સુવિધાને બદલે જીવલેણ સાબિત થઈ રહ્યું છે. પોલીથીન કેન્સર અને શ્વસન રોગો સહિત અનેક ગંભીર રોગોનું મુખ્ય કારણ બની રહ્યું છે. શું તમે જાણો છો કે પોલીથીનથી કયા રોગો થાય છે?
ડૉ. જયંત ઠાકુરિયા (ડાયરેક્ટર, ઇન્ટરનલ મેડિસિન, યથાર્થ સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ, ફરીદાબાદ) એ જણાવ્યું કે પોલીથીનમાં એવા રસાયણો હોય છે જે ઝેરી હોય છે. જ્યારે આપણે તેમાં ખોરાક સંગ્રહિત કરીએ છીએ અથવા તેમાં ગરમ વસ્તુઓ મૂકીએ છીએ, ત્યારે આ રસાયણો ખોરાકમાં ભળી શકે છે. આ ગંભીર રોગોનું કારણ બની શકે છે.
પોલીથીનથી કયા રોગો થાય છે?
આનાથી શરીરમાં કેન્સરના કોષોનો વિકાસ થઈ શકે છે. ખાસ કરીને સ્તન અને પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ અનેકગણું વધી જાય છે.
પ્રજનન પર અસર- તમને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે પોલિથીન પ્લાસ્ટિક પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંનેની પ્રજનન ક્ષમતાને અસર કરી શકે છે. સંશોધન મુજબ, પ્લાસ્ટિકને નરમ પાડતા રસાયણો શુક્રાણુઓની સંખ્યા ઘટાડી શકે છે અને તેમની ગુણવત્તા બગાડી શકે છે.
વિકાસલક્ષી સમસ્યાઓ- પ્લાસ્ટિકને બાળકોથી દૂર રાખવું જોઈએ. આ બાળકોમાં શારીરિક અને માનસિક વિકાસમાં અવરોધ ઊભો કરી શકે છે. BPA એ પ્લાસ્ટિકના ડબ્બા અને બોટલોમાં જોવા મળતું અંતઃસ્ત્રાવી વિક્ષેપક છે, જે શરીરની હોર્મોનલ સિસ્ટમને અસર કરે છે.
ફેફસાં પર અસર- પોલિથીન સળગાવવાથી નીકળતો ધુમાડો ફેફસાંમાં બળતરા પેદા કરી શકે છે, જે રાસાયણિક ન્યુમોનિયા અથવા અસ્થમા જેવા રોગોનું કારણ બની શકે છે.
કેન્સર – પોલીથીનમાં જોવા મળતા કેટલાક રસાયણો કાર્સિનોજેનિક હોઈ શકે છે. ઘણા સંશોધનોમાં જાણવા મળ્યું છે કે લાંબા સમય સુધી પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ કરવાથી અને તેમાં રહેલા રસાયણોના સંપર્કમાં રહેવાથી કેન્સરનું જોખમ અનેકગણું વધી જાય છે.
તે પર્યાવરણને પણ નુકસાન પહોંચાડી રહ્યું છે
પોલિથીન એક બિન-બાયોડિગ્રેડેબલ સામગ્રી છે, એટલે કે, તે જમીનમાં ઓગળતું નથી અને વર્ષો સુધી એવું જ રહે છે.
તે ગટરોને અવરોધે છે. જ્યારે પોલીથીન કચરામાં ફેંકવામાં આવે છે અને તે ગટરમાં જાય છે, ત્યારે તે પાણી ભરાવાની સમસ્યા ઉભી કરે છે. આ ગંદુ પાણી રોગોનું ઘર બની જાય છે.
પોલીથીનને કારણે મચ્છરોનું ઉત્પત્તિ પણ વધી રહ્યું છે. મેલેરિયા, ડેન્ગ્યુ જેવા પાણીજન્ય રોગો માટે મચ્છરો સ્થિર પાણીમાં પ્રજનન કરવાનું શરૂ કરે છે.
એટલા માટે આપણે આપણા જીવનમાંથી પોલીથીનને સંપૂર્ણપણે દૂર કરવું જોઈએ. તેના બદલે કાપડ, શણ, કાગળ અથવા અન્ય બાયોડિગ્રેડેબલ બેગનો ઉપયોગ કરો. સરકારે પ્લાસ્ટિક પોલીથીન પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે, તેમ છતાં લોકો તેનો આડેધડ ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. સરકારને સહકાર આપવો અને પોતે સ્વસ્થ રહેવું વધુ સારું રહેશે.